Program wychowawczo-profilaktyczny

Stworzenie programu wychowawczo-profilaktycznego jest obowiązkowe w każdej placówce edukacyjnej. Jednak z obserwacji współpracujących z nami nauczycieli wynika, że jest to często martwy dokument, zawierający ogólnikowe hasła, po który sięga się jedynie w przypadku kontroli z kuratorium. 

Jak “ożywić” program wychowawczo-profilaktyczny? Drogą ku temu jest rzetelna diagnoza potrzeb. Na podstawie badania należy określić realne cele, kryteria sukcesu, które pozwolą stwierdzić, czy je osiągnęliśmy oraz konkretne działania, które należy podjąć, aby te cele osiągnąć. “Rzetelna” nie zawsze musi znaczyć “kompleksowa”. Można przyjąć jeden klucz badawczy na dany rok szkolny, np. zbadać sprawę relacji między poszczególnymi członkami i grupami szkolnej społeczności, poziom poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego lub wspólnie ustalić wartości, które chcemy rozwijać. 

Słowo “wspólnie” jest tutaj kluczowe. Wierzymy głęboko, że niezależnie od sposobu pracy nad programem wychowawczo-profilaktycznym w danej szkole, warto objąć badaniem jak najszersze grono aktorów szkolnej sceny: nauczycielki i nauczycieli, uczennice i uczniów, rodziców i opiekunów, a jeśli to możliwe również pracowników administracji i obsługi. W wielu szkołach rada rodziców – zgodnie ze swoimi kompetencjami – uchwala program wychowawczo-profilaktyczny ułożony w całości przez wąską grupę nauczycieli. Czy rzeczywiście tak to powinno wyglądać?

Z pewnością sztuką jest takie wypośrodkowanie zapisów programu między stwierdzeniami ogólnymi a konkretem, aby z jednej strony każdy z nauczycieli wiedział, jakie konkretnie działania wychowawcze musi koniecznie zrealizować w swojej klasie, a z drugiej – miał poczucie autonomii i spory margines elastyczności. 

Ważne jest również szukanie szczerych odpowiedzi na pytania typu: